براساس اظهارنظر اخیر رییس سازمان امور مالیاتی کشور، میزان فرار مالیاتی در حدود 20 تا 25 درصد از تولید ناخالص داخلی است که با وجود ...
براساس اظهارنظر اخیر رییس سازمان امور مالیاتی کشور، میزان فرار مالیاتی در حدود 20 تا 25 درصد از تولید ناخالص داخلی است که با وجود حجم بالای فرارمالیاتی، رقم اعلام‌شده همخوانی چندانی با شرایط اقتصادی کشور ندارد.
در این میان کارشناسان اقتصادی، علت اصلی رقم بالای فرار مالیاتی را وجود روابط غیررسمی میان مودیان و کارشناسان سازمان امور مالیاتی و همچنین نبود عزم جدی میان مسوولان برای افزایش نقش مالیات در درآمدهای دولتی دانستند که درصورت ایجاد هماهنگی میان سازمان‌ها می‌توان شاهد کنترل 70 تا 80درصد از فرارهای مالیاتی باشیم. در همین ارتباط، کامران ندری، استاد دانشگاه، ضمن اشاره به معضل فرار مالیاتی در کشور به «تعادل» گفت: رقم اعلام‌شده از سوی رییس سازمان امور مالیاتی کشور بسیار بالاست و به نظر نمی‌رسد که درحدود 20 تا 25درصد از تولید ناخالص داخلی، فرار مالیاتی وجود داشته باشد. ندری افزود: اگرچه میزان فرار مالیاتی در کشور بالا است و این موضوع نیز کاملا مشهود است اما اعلام آمار، نیاز به فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی دارد که باید از سوی معاونت اقتصادی یا مالیاتی وزارت امور اقتصاد و دارایی صورت بگیرد تا آماری قریب به واقع منتشر شود. وی ادامه داد: جلوگیری از فرار مالیاتی به‌دلیل پیچیدگی‌ها و گره‌های موجود در روابط میان مودیان و کارشناسان سازمان امور مالیاتی و همچنین شرایط اقتصاد ایران با موانعی روبه‌روست.
این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت درآمدهای مالیاتی کشور در اقتصاد، گفت: تاکنون به‌دلیل وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، بودجه کشور متکی به درآمدهای مالیاتی نبوده اما با اعمال تحریم‌ها به‌سمت دریافت مالیات سوق داده شده است. ندری اظهارکرد: در اغلب کشورهای دنیا، مالیات به‌عنوان اصلی‌ترین منبع درآمدی محسوب می‌شود، در ایران هم با تکیه بر تجربه‌های گذشته و استفاده از روش‌های روز مالیاتی می‌توان میزان فرار مالیاتی را کاهش داد ضمن اینکه برای اجرایی‌شدن آن نیاز به اراده ملی است.
اجرای نادرست مالیات بر ارزش‌افزوده موجب کاهش تقاضا می‌شود
وی در ادامه اظهارکرد: براساس قانون، پرداخت‌کننده اصلی مالیات بر ارزش‌افزوده، تولیدکننده است و اعتراض تولیدکنندگان به اعمال این مالیات برای افزایش قیمت کالاها و خدمات است که این موضوع تقاضا را کاهش داده و به‌تبع آن کشش تقاضا نیز کاسته می‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به کاهش کشش تقاضا با اجرای نادرست مالیات برارزش‌افزوده گفت: سنگینی بار مالیاتی باید براساس کشش تقاضا بین فروشنده و خریدار تقسیم شود که درحالحاضر این‌گونه نیست. ندری بیان کرد: مالیات برارزش‌افزوده باید این‌گونه محاسبه شود که هزینه کالاهای واسطه‌یی و مواد اولیه از درآمد نهایی کاسته شود و مالیات بر آنچه باقی می‌ماند، تعلق بگیرد. وی گفت: درحالحاضر مالیات برارزش‌افزوده به‌درستی محاسبه نمی‌شود و این مالیات به قیمت نهایی کالا تعلق می‌گیرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه در پایان گفت: نظام مالیاتی کشور شفافیت ندارد که برای جلوگیری از فرار مالیاتی باید این نظام شفاف‌شده و آمارها به‌درستی اعلام شود.
روابط نادرست مودیان و کارشناسان مالیاتی، عامل فرار مالیاتی است
قاسم انصاری‌رنانی، استاد دانشگاه با انتقاد از نظام مالیاتی کشور به «تعادل» گفت: نوع برخورد سازمان امور مالیاتی با شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی و همچنین ارتباط غیررسمی این سازمان با این شرکت‌ها موجب شده که هم‌اکنون شاهد فرار مالیاتی بسیاری باشیم. انصاری افزود: برای مقابله با سنت نادرست ایجاد‌شده درخصوص دریافت مالیات باید مسوولان تمامی قوه‌ها در اجرای طرح جامع نظام مالیاتی از سازمان امور مالیاتی حمایت کنند.
وی ادامه داد: باتوجه به کاهش شدید قیمت نفت در ماه‌های اخیر، افزایش درآمدهای مالیاتی با جلوگیری از فرار مالیاتی می‌تواند به بودجه دولتی کمک کند. این استاد دانشگاه با اشاره به چشم‌انداز خوب درآمدهای مالیاتی در سال‌های آتی گفت: باتوجه به قدرت پنهان برخی از شرکت‌ها و ارتباط نادرست مودیان با کارشناسان سازمان مالیاتی تاکنون بسیاری از مودیان در پرداخت مالیات کوتاهی کرده و ما با میزان بالایی از فرار مالیاتی روبه‌رو هستیم.
انصاری اظهارکرد: با اجرای طرح نظام جامع مالیاتی و تعامل تمامی سازمان‌ها برای دریافت مالیات می‌توان انتظارداشت که 70 تا 80درصد از فرارهای مالیاتی را کنترل کرد.
وی بیان کرد: باید تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و خصوصی باید به سازمان امور مالیاتی، مالیات پرداخت کنند تا میان بخش دولتی و خصوصی رقابتی سالم برقرار شود ضمن اینکه با این اقدام کسری بودجه کشور نیز مرتفع می‌شود.
موفقیت نظام جامع مالیاتی به جدیت مدیران بستگی دارد
انصاری با حمایت از نظام جامع مالیاتی گفت: موفقیت این طرح بستگی به میزان تعامل سازمان‌ها و نهادها با سازمان امور مالیاتی و میزان جدیت مدیران اجرایی دارد. این استاد دانشگاه با اشاره به امتیازات اجرای طرح مالیات برارزش‌افزوده، گفت: صنعتگران گلایه‌یی را نسبت به سازمان امور مالیاتی دارند مبنی براینکه در این طرح بار اصلی بر دوش تولیدکننده است درحالیکه براساس قانون مصرف‌کننده نیز در پرداخت این مالیات سهم دارد. وی ادامه داد: تولیدکنندگان در مقابل مالیات پرداختی، قیمت کالاها و خدمات خود را افزایش می‌دهند که این موضوع موجب کاهش تقاضا می‌شود پس برای حل این مشکل وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت امور اقتصاد و دارایی باید هماهنگی‌های لازم را داشته باشند. انصاری در پایان اظهارکرد: برای حمایت از تولیدکننده در شرایط کنونی علاوه بر اجرای درست طرح مالیات بر ارزش‌افزوده باید در قوانین واردات نیز بازنگری شود، به‌عبارت دیگر تعرفه واردات باید افزایش یابد تا کالاها و خدمات بخش داخلی قدرت رقابت با نمونه خارجی را داشته باشد.
نظام مالیاتی کشور نیازمند سیستمی کارآ است
مهدی پازوکی، استاد دانشگاه با انتقاد از آمار اعلام‌شده درخصوص فرار مالیاتی از سوی رییس سازمان امور مالیاتی به «تعادل» گفت: نسبت مالیات به GDP در ایران حدود 6.3درصد است که این میزان در کشوری مانند ترکیه در حدود 25درصد است. پازوکی ادامه داد: درصورتی‌که فرار مالیاتی در حدود 20 تا 25درصد تولید ناخالص داخلی باشد رقم به‌دست‌آمده درحدود 250هزار‌میلیارد تومان می‌شود که با این مبلغ دیگر نیازی به درآمدهای نفتی نیست، پس می‌توان گفت که آمار رییس سازمان امور مالیاتی از واقعیت دور است. وی افزود: برای جلوگیری از فرار مالیاتی باید از دستاوردهای علمی و تجارب کشورهای توسعه‌یافته همچون ژاپن، اروپای‌غربی، امریکا و... در دریافت مالیات، استفاده بهینه شود. این استاد دانشگاه با اشاره به بهره‌گیری از علم آی‌سی‌تی در دریافت درآمدهای مالیاتی گفت: باید سیستم اخذ مالیات را درست طراحی کنیم، درحالحاضر مشکل اصلی مالیات کشور این است که با یک سیستم سنتی جامعه‌یی صنعتی را مدیریت می‌کند درحالیکه برای مدیریت جامعه، نیاز به اندیشه‌های مدرن است نه ابزارهای مدرن.
پازوکی بیان کرد: قانون مالیات در کشور قابل اصلاح است ضمن اینکه مشکل اصلی در قانون نیست بلکه در اجرای قانون است. این کارشناس مسایل اقتصادی ادامه داد: برای اخذ مالیات نیاز به طراحی یک سیستم کارآ و اجرای آن است، در امریکا ضرب‌المثلی وجود دارد که می‌گوید که از مرگ می‌توان فرار کرد اما از مالیات نه، درواقع در ایران نیز باید چنین سیستمی اجرایی شود.
تعامل قوا برای اصلاح نظام مالیاتی
وی ضمن اشاره به تغییر طرز فکر مدیران و استفاده از تجارب سایر کشورها دراین زمینه، گفت: درصورتی می‌توان مولفه‌های اقتصاد مقاومتی را اجرایی کرد که اقتصاد در مقابل تکانه‌ها و شوک‌های خارجی مقاوم باشد و تغییر نکند، یکی از این مولفه‌ها کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و اتکا به سایر درآمدهاست که درآمدهای مالیاتی یکی از آنهاست.
پازوکی، اظهارکرد: برای اصلاح سیستم مالیاتی باید مجموع قوای مقننه، مجریه و قضاییه با یکدیگر تعامل داشته باشند تا بدین طریق از انجام فرارهای مالیاتی و هدررفت هزینه‌های بسیار جلوگیری شود.
وی با تاکید بر تصمیم جدی مسوولان برای جلوگیری از فرار مالیاتی افزود: باید سران سه قوه به این جمع‌بندی نزدیک شوند که درآمدهای مالیاتی می‌تواند مشکل کسری بودجه دولت را حل کند.
پازوکی در پایان افزود: مشکل اصلی در فرار مالیاتی عدم وجود سیستم اجرایی است و در زمینه قوانین مالیاتی خلأ خاصی وجود ندارد.
ممنوع‌الخروجی بدهکاران مالیاتی با 10میلیون تومان
رییس کل سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه از ۷۸میلیون ایرانی تنها 5.2میلیون نفر مودی مالیاتی هستند، گفت: براساس قانون مالیاتی عدم پرداخت مالیات جرم شناخته شده است. علی عسگری گفت: معوقات مالیاتی کشور 12هزار و 600میلیارد تومان است که 60درصد آن جریمه و 40درصد اصل مالیات است. عسکری با بیان اینکه اگر مودیان اصل مالیات را بدهند بخشی از جرایم مشمول بخشیدگی می‌شود، گفت: رقم ممنوع‌الخروجی برای فعالیت‌های تولیدی در بخش مشاغل 100میلیون و فعالیت‌های شغلی 10میلیون تومان است البته در قانون مالیاتی هر کس بیش از یک‌میلیون تومان بدهی داشته باشد باید ممنوع‌الخروج شود که این قانون اصلاح شد.
منبع : ahleiran.ir